Patriottisme (vaderlansliefde) is een verschijnsel dat bijna iedereen wel kent. Zeker ook Canadezen die hun eigen land veelal zien als het beste land ter wereld – of misschien zelfs wel het enige.

Wie naar school is gegaan in het naoorlogse Europa, die heeft ietwat afkeer gekregen van het woord “patriottisme” omdat we weten hoe dat compleet uit de hand kan lopen en dan ook kan vervallen in banaal nationalisme en chauvinisme – woorden met een toch wel vrij negatieve klank voor velen. Want: tuttut, zeg je dan … het kan misschien wat minder? Wij zijn niet de enigen die de wijsheid in pacht denken te hebben. We zijn niet als vanzelfsprekend de besten – of zelfs de enigen.

In Canada wordt het patriottisme beslists aangemoedigd. Je moet trots zijn op je land; het is niet makkelijk om uit de duiden in welke opzichten jouw land beter is dan andere landen. Canadezen maken er zo, min of meer, een sport van om treffende punten te analyseren die in Canada veel humaner zijn geregeld dan in de VS: de zorg, het gevangeniswezen, de omgang met vluchtelingen, de wapencultuur, oudedagsvoorzieningen, politie, internationale betrekkingen en dan vooral natuurlijk ook het leiderschap. Haast elke Canadees proest het uit over de rare dingen die Trump uitkraamt.

Canadezen weten veelal natuurlijk ook wel dat de VS bepaalde punten scoort in verhouding met Canada: men is er gemiddeld rijker, de belastingen zijn er lager, het klimaat is beter, het bedrijfsklimaat is positiever en het leger stelt er echt iets voor. Een beetje jaloers misschien – maar ook vervuld met een afgunst, weer ingegeven door dat telkens opborrelende patriottisme.

Sinds Trump heeft gesproken over Canada als de 51^ste staat van de VS, zijn er heel wat reacties en emoties losgemaakt – meer dan misschien redelijk zou zijn, gemeten naar de waarschijnlijkheid dat de overname van Canada werkelijk kan plaatsvinden. Toch zijn er velen die menen dat de agressieve toon van Trump het binnenlands patriottisme in Canada wel eens zou kunnen versterken.

Zojuist heeft Jean Chrétien (die was 10 jaar lang Canada’s premier; hij is inmiddels 91 jaar oud) een aardig artikel aan de “Globe and Mail” afgegeven. Deze Canadese topkrant aarzelde geen moment om het verhaal te publiceren. Hij zei, onder andere:

"To Donald Trump, from one old guy to another: Give your head a shake! What could make you think that Canadians would ever give up the best country in the world — and make no mistake, that is what we are — to join the United States? Canada is a welcoming, inclusive, innovative and ambitious place. It is home to bountiful resources, breathtaking beauty and a proud people who have come from every corner of the globe to forge a nation with a unique identity worth embracing and celebrating, and worth fighting for.”

Al met al zou het nu zomaar kunnen gebeuren dat de toon die Trump aanslaat, ineens leidt tot een toename in Canadese gevoelens van patriottisme. Wat stel je je daarbij voor? Misschien dat de Canadese provincies er eens mee ophouden om elkaar te beconcurreren en af te schermen. Juist samenwerking is geboden om de dreiging van buitenaf tegen te gaan.

Canadezen zouden zich dan meer oost-westelijk moeten oriënteren en minder noord-zuid. Het zou de nationale trots sterken en, wellicht, het land er nog beter op maken. Want daar is ruimte voor – daar is altijd ruimte voor.