Als gigantisch federaal-georganiseerd land zijn er grote verschillen in Canada. Er zijn rijke en arme provincies. En er zijn problemen met bijvoorbeeld de taalstrijd. Hoe nu verder?

Weer heel veel in het nieuws, de afgelopen decennia, is de telkens geuite wens in de provincie Québec om zelfstandig te worden van Canada en een geheel eigen land te gaan vormen. Daar heeft men al verschillende volksraadplegingen aan gewijd maar het voorstel is telkens afgewezen. Ook nu zijn er groeperingen die graag een nieuw referendum zouden willen organiseren.

Uit heel andere hoek in Canada komt er ook een vrij agressieve wens om de eigen zelfstandigheid na te streven. Dit keer is het de provincie Alberta die erover aan het morren is. Er zijn flink wat stemmen opgegaan die van mening zijn dat een referendum over dit onderwerp heel nuttig zou wezen. De eerste stap daartoe is een petitie die door een bepaald aantal mensen ondertekend moest worden. Dat is gelukt.

Er volgen nog wat juridische stappen alvorens men echt een bindend referendum kan houden over zo’n ingrijpend besluit maar het zou ooit mogelijk kunnen worden dat er heus gestemd moet worden over deze kwestie. Hoe zo’n stemming zal uitpakken is altijd ongewis. Het zou inderdaad zomaar kunnen gebeuren dat Canada dan uiteenvalt.

De enquêtebureaus zijn er al mee bezig. De vraag wordt nu reeds voorgelegd aan de kiezers. Als er vandaag een volksraadpleging zou plaatsvinden met de vraag of Alberta onafhankelijk van Canada zou moeten worden, dan stemt er daar liefst 75% tegen en 25% voor. Daarmee zou onafhankelijkheid nog heel veraf zijn. Wat men er wel bij weet te vertellen is dat er met stevige marketing waarschijnlijk snel een omslag te bewerkstelligen zal zijn.

Want waar gaat het nou eigenlijk over? Heel simpel gezegd gaat het over geld. Alberta is de rijkste provincie van Canada en men is het zat om elk jaar weer gigantische bedragen af te tikken ter subsidie van de rest van Canada. Natuurlijk is er ook de oliekwestie. Doordat de provincie zo rijk is aan olie, gas, steenkool en trouwens nog heel wat andere delfstoffen, meent men veel meer vrijheid te kunnen verkrijgen door de federale regering in Ottawa af te schudden.

Als je naar de politieke kaart kijkt van Alberta, dan valt op dat die compleet anders is dan de rest van Canada. Hier is de conservatieve partij veruit de grootste. Daarmee is de provincie een buitenbeentje. De wens voor meer onafhankelijkheid is daardoor misschien ook wat gemakkelijker te bevatten.

Als Alberta zich zou afscheiden, dan zou er een gat in Canada ontstaan. Kijk maar eens naar de landkaart. De provincie British Columbia zou dan aan de andere kant van een onafhankelijk Alberta terechtkomen. Het zou een rare situatie zijn. Maar daarvoor is er al een alternatief op de voorgrond geschoven: met alle vier westelijke provincies zou men dan één nieuw land kunnen vormen.

Losgekomen provincies zouden trouwens ook gemakkelijker zich bij de VS kunnen aansluiten als 51^ste staat. Wat denk je, zou de VS geïnteresseerd zijn in een Canadese ex-provincie die bulkt van de natuurlijk hulpbronnen? Het één leidt eventueel tot het ander, dus pas maar op met zijn allen!

Waarschijnlijker is echter dat Alberta zich zo een betere onderhandelingspositie met de rest van Canada probeert te verschaffen. Dat spelletje kennen we wel: dat heeft Québec ook al meermaals zo geprobeerd.