Het Canadese rechtssysteem is iets anders dan in veel Europese landen. Het is deels geënt op het Franse systeem (voorbeeld Québec) en het Engelse (de rest van Canada). Maar er is nog meer.

In nogal wat reservaten en andere gebieden waar veel inheemse Canadezen wonen (en dan bedoelen we, uiteraard, de afstammelingen van die inheemsen), bouwt men verder op de eeuwenlange tradities die gepaard gingen met hun rechtssystemen. Daar stel je je liever geen stoffige rechtszalen bij voor; men baseert zich bijvoorbeeld veel meer op overgeleverde gebruiken en afspraken.

Kortgeleden is het in zo’n reservaat helemaal misgegaan. Een bewoner heeft toen een andere bewoner met een auto doodgereden waarbij natuurlijk altijd de vraag opduikt waarom dat zo is gelopen. Het blijkt dat het waarschijnlijk over giftige verdovende middelen ging, waarvan men meent dat er daarvan heel veel worden gebruikt en verhandeld in die kringen.

Statistisch gezien gaat men ervan uit dat er liefst zes keer zoveel slachtoffers vallen op de reservaten en onder de afstammelingen van de originele bewoners dan onder de rest van de Canadese bevolking. Hier en daar heeft men dienaangaande zelfs de noodtoestand uitgeroepen en de hulp van de federale regering gevraagd teneinde de problemen te proberen oplossen.

Mensen die op een reservaat wonen maar ook andere afstammelingen van de originele

bewoners vallen in beginsel onder Canadees recht en moeten verantwoording afleggen tegenover de RCMP, Canada’s federale politiemacht. Ook worden de kwesties, als dat nodig wordt geacht, behandeld in een gewone Canadese rechtbank. In beginsel maakt het dan niet uit van wat voor ras je bent of wat voor afstamming je al dan niet hebt.

En toch zijn de dingen anders. Met bibbers in de benen gaan Canadese politieagenten een reservaat in. Met moet dubbel zo voorzichtig optreden teneinde bepaalde historisch gevoelig liggende kwesties niet onnodig op te rakelen. Agenten krijgen speciale trainingen hoe om te gaan met deze groep. Dat geldt trouwens ook voor advocaten en rechters; die moeten ook heel voorzichtig te werk gaan.

Maar afgezien van de officiële strafrechtelijk gang van zaken, kan een inwoner van een reservaat ook nog te maken krijgen met de eigen, traditionele rechtsgang. In het geval van de doodrijder in deze kwestie met giftige, verdovende middelen, heeft men heel snel erg hardhandige besluiten genomen.

Zo heeft men, om te beginnen, de vermeende overtreder de toegang ontzegd tot het reservaat. Die moet maar ergens anders heengaan. Maar niet alleen hijzelf wordt verbannen, de straf wordt ook doorgetrokken naar zijn naaste familieleden. Ook die mogen opkrassen.

Om heel duidelijk te zijn dat men het meent, werd er een sloopploeg naar de verschillende woonhuizen van deze familie gestuurd zodat er ook echt niemand meer kan wonen. Alles is kapotgemaakt, ook weer om te voorkomen dat de verdachte en diens aanhang ooit kunnen terugkeren.

Ter verheviging van deze straf heeft men de verdachte ook aangemeld bij alle andere reservaten in de wijde omgeving. De bedoeling daarvan is dat hij ook daar niet meer welkom zal wezen.

Zulk soort strafmaten zijn ongekend in de Westerse wereld maar wellicht effectief in de kringen van de originele bewoners en hun afstammelingen. Een opmerkelijk verschil waar we alleen maar respect voor kunnen hebben.