De noodsituatie afgekondigd;
Wat betekent dat eigenlijk en wat gebeurt er dan?
Elk land kent wel regels voor wat er moet gebeuren als de noodtoestand wordt uitgeroepen. Hier en daar bestaat ook de “staat van beleg”, wat erg dramatisch klinkt maar dezelfde beginselen heeft.
Ook in Canada worden noodtoestanden wel eens uitgeroepen en dat gebeurt eigenlijk best vaak, vergeleken met veel andere landen. Als er flinke bosbranden zijn bijvoorbeeld, of overstromingen, orkanen en natuurlijk ook bepaalde ziektes. Niemand kijkt er dan ook meer echt van op als er ineens weer een noodtoestand heerst.
De noodtoestand geeft het gezag, over het algemeen, meer bevoegdheden. Het betreden van privéterrein bijvoorbeeld, of het inzien van bepaalde documenten, mag dan ineens wel. Omdat een noodtoestand de overheid meer macht geeft, is het een omstreden middel.
Dat de term “emergency” te pas en te onpas gebruikt wordt, is al snel duidelijk als we kijken naar de “food bank” van het plaatsje Cochrane (5500 inwoners) in Ontario. Die hebben zojuist een “food insecurity emergency” afgegeven. Dit heeft te maken met het feit dat men bij deze instelling een groot tekort heeft aan etenswaar om aan de hongerige cliënten uit te geven.
Men legt uit dat de publieksvraag naar etenshulp in drie jaar tijd is verdubbeld, en daar heeft men onvoldoende middelen voor om mee om te gaan. Men geeft aan dat er een “growing food insecurity crisis” heerst. Maar door aan te geven dat het een groeiend probleem is en dat dit al jaren zo aan het woekeren is, kan men het toch echt geen plotseling noodgeval noemen?
De noodtoestand in Canada wordt wettelijk geregeld in de “Emergencies Act”, die vrij precies voorschrijft wat er wel en niet mag tijdens een noodtoestand. Deze wet moest dringend tot stand komen nadat Canada had geleden onder de “War Measures Act”. Die werd namelijk, naar velen menen onterecht, ook ingeroepen gedurende tijdvakken dat er helemaal geen oorlog was.
Die wet (de War Measures Act) werd bijvoorbeeld ingeroepen tijdens zowel de eerste als de tweede wereldoorlog, teneinde bepaalde dingen te kunnen regelen. Maar deze werd ook ingeroepen tijdens de zogenaamde “October Crisis” van 1970. Omdat het helemaal niet om oorlog ging, paste de “War Measures Act” toen helemaal niet. Nou, dan verander je toch gewoon de naam, dan mag het wel!
Dat bleek goed te werken toen een flink aantal landbouwvoertuigen en vrachtwagens zich in Ottawa kwamen beklagen over bepaalde toestanden. Het had aanvankelijk te maken met COVID maar liep al snel uit op een algemene protestbeweging. De overheid kondigde de noodtoestand af – en dat was zeker milder dan hoe een “War Measures Act” had geklonken. Het resultaat was verder wel hetzelfde.
Ook provincies kunnen, wanneer dat zo uitkomt, een noodtoestand afkondigen. Meestal heeft dat met het weer te maken – toch al een dingetje in Canada. Maar toen de provincie British Columbia een noodtoestand uitriep vanwege de crisis met verdovende middelen, fronsten velen de wenkbrauwen. Was dat echt zo plotseling? Was een noodtoestand dan wel gerechtvaardigd?
In dictatoriale staten worden noodtoestanden misbruikt om de staat meer macht te geven. Canada moet blijven oppassen de “State of Emergency” alleen wanneer echt nodig te gebruiken.
